Skazani na wybór

Czy dzisiejsze pokolenie uczniów wie, czego chce? Czy to, że wybierają i mogą wybierać, jest w pełni świadome? Czy to co wybierają, jest podporządkowane osobistym wartościm, celom i potrzebom? Czy uczniowie w świecie wielokrotnego wyboru, nauczyli się decydować o sobie? I jeszcze jedno, czy dokładnie wiedzą, na czym im zależy? Jak można wspierać ich w indywidualnych wyborach i w przejmowaniu odpowiedzialności za własne uczenie się i przyszłe życie?

O odpowiedzialnym życiu

Powierzanie uczniom odpowiedzialności za własne uczenie się jest jedną z cech innowacyjnych modeli dydaktycznych. Dziś przez pryzmat tej umiejętności ocenia się skuteczność edukacji. To ważne kryterium w doborze metod i technik pracy. Czy w trosce o rozwój naszych uczniów przekazujemy im odpowiedzialność nie tylko za uczenie się, ale za ich własne życie? Czy w dzisiejszej szkole jest przestrzeń dydaktyczno-wychowawcza na rozwijanie takiej postawy?

O lepszą edukację, czyli o krytyce szkoły

Quiz dla tych, którzy śledzą z uwagą zmiany w polskiej szkole. Jeden z dzienników jeszcze w sierpniu twierdził, że nadchodzi najgorszy rok dla szkoły i czekają ją mroczne czasy. Może rzeczywiście miał rację, bo znaki nadejścia edukacyjnego tsunami pojawiają się nie od roku, ale od wielu już lat. Są ignorowane, niedostrzegane i bagatelizowane. Naiwnością jest wierzyć, że minione lata to jedynie sukcesy uczniów w międzynarodowych badaniach. Czy rzeczywiście szkoła nie potrzebuje zmiany i wystarczy już tylko spokój?

Punkt zwrotny

Transformacja edukacji staje się faktem. Coraz częściej niekontrolowanym i pozbawionym świadomego działania. Dzieje się tak nawet wbrew nam samym. To wynik dynamicznego rozwoju technologii. Profesor Andrzej Zybertowicz twierdzi, że wraz z pojawieniem się internetu, nastąpiło usieciowienie technologii. W obliczu potęgi tego usieciowienia, będziemy coraz bardziej bezradni. Edukacja zdaje się być tej bezradności doskonałym przykładem. Funkcjonujący nadal model, już się wyeksploatował i znajduje się w swoistej entropii. Czy istnieje dla niego alternatywa? Nowa, w pełni świadoma propozycja, jako odpowiedź na prawdziwe wyzwania?

Niewykorzystany potencjał muzeum?

Są niemal wszędzie. W małych i dużych miastach, przy szkołach w formie izb pamięci i w wielofunkcyjnych obiektach edukacyjnych. Hipernowoczesne i z tradycyjnymi ekspozycjami. Państwowe i prywatne. Poświęcone miastom, konkretnym osobom, gałęziom gospodarki, zdarzeniom, instytucjom i całym społecznościom. Dziś na nowo je definiujemy i nadajemy nowe funkcje.

Patrzmy obiektywnie i działajmy odpowiedzialnie*

Prawdziwy lider, gdy odwróci się za siebie, widzi tłum, który chce za nim podążać. Ludzi, których nie trzeba popychać i ciągnąć. Czy dziś mamy nową definicję lidera, za którym stoi tłum pełen żalu, goryczy, narzekający i szukający winnych na zewnątrz i u innych? 

Gmina Lesznowola - innowacyjny projekt szkoły w Mysiadle

W nowoczesnej przestrzeni Zespołu Szkół Publicznych w Mysiadle zainaugurowano innowacyjny program wykorzystujący najnowsze osiągnięcia dydaktyczne i doświadczenia nauczycieli w pracy metodami projektowymi wspieranymi cyfrową technologią. Uczniowie na lekcjach z języka polskiego, matematyki, historii, fizyki, biologii, chemii, geografii, informatyki, filozofii, a także zajęciach bibliotecznych rozpoczynają realizację programu według autorskich scenariuszy w nowych modelach dydaktycznych. Projekt został w maju został zaakceptowany przez Mazowieckie Kuratorium Oświaty jako innowacja pedagogiczna i objęty opieką merytoryczną pracowników Ośrodka Rozwoju Edukacji oraz zewnętrznych ekspertów.

Narodowe czytanie - troska o duszę

Było to kilka miesięcy temu. W pociągu do Gdyni obserwowałem młodego człowieka, który czyta "Inny świat" Herlinga-Grudzińskiego. Nie wyglądał na studenta. Nie miał nawet dwudziestu lat - czyli tyle, ile Gustaw Herling-Grudziński, gdy trafił do lagrów. Zastanawiałem się, dlaczego mnie to dziwi, ale w sumie ucieszyłem się, bo czyta! Wielu pasażerów zanurzonych było w ekrany swoich telefonów, czy tabletów. Też czytali! Może nie ma znaczenie, gdzie,  jak, na czym, ile i co czytamy? Ważne, że czytamy!

Collegium Futurum ciąg dalszy

Koncepcja funkcjonowania szkoły Collegium Futurum powstała w roku 2008. A pierwsze zajęcia rozpoczęły się we wrześniu 2010. Swoim programem projekt obejmował zarówno gimnazjum, jak i liceum. Oparty został na modelu kształcenia hybrydowego łączącego tradycyjną edukację z edukacją w sieci i w przestrzeni publicznej. Model ten wykorzystuje tradycyjne środowisko szkolne, wirtualny kampus z cyfrowymi zasobami oraz przestrzeń społeczną. Obecnie funkcjonuje jako projekt, którego elementy wdrażane są w wybranych polskich szkołach w różnym zakresie.

O ważnym i pilnym wyzwaniu

W szkole cały czas zadaje się więcej pytań typu: co?, kiedy?, gdzie? i kto?, niż dlaczego?, jaka jest tego przyczyna i jakie mogą być skutki? Znając odpowiedzi na pierwszy typ pytań określani jesteśmy często mianem erudyty. Ale w dobie łatwego i powszechnego dostępu do informacji dewaluuje się już ten typ wiedzy. Często prowadzi to do funkcjonowania wiedzy tabloidowej. Co zrobić, aby erudycja stała się prawdziwą wartością i nie sprowadzała się do prezentowania sensacyjnych newsów rodem z portalu Pudelek, ale była niezbędna w rozwoju uczniów we wszystkich sferach jego życia: intelektualnym, fizycznym, duchowym i emocjonalnym. 

Czego potrzebuje zmiana w edukacji?

Do jakiej wizji szkoły przybliża nas zapowiadana zmiana? Jak brzmi misja polskiej edukacji? Wizja ma nas zaangażować, a misja wyznaczyć kierunek, ułatwiając decyzje, gdy pytamy, czy o to nam właśnie chodziło.

Prawdziwa zmiana, czy jedynie iluzja nadziei?

Dziś pełna emocji dyskusja o szkole, jej reformie nadal nie dotyczy zasad, wedle których powstała, lecz efektów codziennej praktyki nauczycielskiej, polityki MEN i państwa. Warto wyzbyć się iluzji o tym, że szkoła się zmieni.  Oczekujemy bowiem niemożliwego.

Jakich nauczycieli potrzebuje dziś szkoła?

Podobno nie nadążają za swoimi uczniami i powstaje między nimi coraz większa przepaść. Wśród spóźnionych w biegu za cyfrowym światem jest ich jeszcze sporo - przekonują szkoleniowcy rad pedagogicznych i dziwią się, że można nie znać i nie rozumieć nowych technologii. Ale czy rzeczywiście muszą? Komu i co mają w ten sposób udowodnić? Czy autorytet nauczyciela mierzy się liczbą znajomości aplikacji, programów komputerowych i poziomem umiejętności korzystania z technologii? Czy jego zadaniem jest gonienie za cyfrowym światem i ściganie się z tymi, których nawyki cały czas kształtuje kontakt z mobilną technologią? Czy w ten sposób nie zaniedbujemy w szkole czegoś równie ważnego, a może ważniejszego? Świat posiada przecież nie tylko swoją cyfrową wersję.

Jak to jest?

Jak to jest, że możemy wybierać w automacie kawę, jej ilość, rodzaj, a nawet gatunek, a program w szkole serwuje się dla wszystkich uczniów w jednym rozmiarze. Jak to jest, że zachęcani jesteśmy, aby dzielić się opiniami o usługach, produktach, hotelach na specjalnie przygotowywanych portalach, a szkoła o sobie nie zbiera takich informacji.

Gra o szkołę

Do różnorodnych zadań zlecanych przez samorządy innym podmiotom, niektóre władze lokalne nie tylko rozważają włączenie zadań związanych z edukacją, ale też wiele po prostu to robi. Powierzają prowadzenie szkół organizacjom pozarządowym, posiadającym doświadczenie w zakresie kształcenia, wychowania i opieki. Decyzje tyleż odważne, co kontrowersyjne.

Najgorsza liczba

Tom Peters - jeden z najbardziej wpływowych liderów w zakresie zarządzania twierdzi, że najgorszą liczbą, jaką zna, to liczba 26,3. Oznacza ona przeciętną ilość godzin przeznaczoną na doskonalenie. To wynik badań przeprowadzonych w amerykańskich organizacjach. Okazuje się, że zaledwie 4 minuty dziennie przeznacza pracownik na rozwój swoich zawodowych kompetencji.

Iluzja zmian

Szkoła masowa, obowiązkowa i zbiurokratyzowana nie jest w stanie odpowiedzieć na wyzwania dotyczące innowacyjnej dydaktyki charakteryzującej się indywidualizacją, osobistym tempem pracy ucznia, wyborem i przejęciem odpowiedzialności za własne uczenie się, ale też rozwijaniem kompetencji miękkich. To wszystko jest tylko iluzją. Nieliczne przypadki tych, którym się udało stworzyć interesujące środowisko edukacyjne, to właśnie efekt krytycznego spojrzenia na zasady, które uwarunkowały myślenie o szkole w jej dzisiejszym kształcie.

Jak inspirować do działania?

Dlaczego szkoła w Radowie Małym prowadzona przez Ewę Radanowicz stała się jedną z najciekawszych szkół w Polsce, a kierowana przez Jarka Pytlaka w Warszawie ceniona jest za autorską i jednocześnie oryginalną koncepcję pedagogiczną? Okazuje się, że miejsce funkcjonowania nie ma znaczenia i niekoniecznie musi być przekleństwem, czy atutem. Dlaczego więc jednym się udaje, a inni drepczą w miejscu, szukając przyczyn swoich niepowodzeń? 

10 zjawisk, które warto obserwować w szkolnej dydaktyce w roku 2016

Nowe modele dydaktyczne zmieniają dotychczasowe formy pracy. Coraz częściej obecne są w naszych klasach metody oparte na modelu WebQuest, Challenge Based Learning, Action Learning, Cooporative Inquiry i Growth Mindset. Nauczyciele coraz chętniej wykorzystują w swoim warsztacie filozoficzne dociekania według Matthew Lipmana, metodę Project Management Institut, czy model Canvas. a ostatnio również Design Thinking. Wszystkie łączą cechy charakteryzujące dydaktykę, którą niemiecki pedagog Horst Siebert określa mianem dydaktyki upowszechniania, wyznaczając tym samym cel transformacji dotychczasowego modelu edukacji. Możemy to wszystko zaobserwować już dziś w rozwiązaniach i koncepcjach szkół, które osiągnęły spektakularne sukcesy dydaktyczno-wychowawcze, realizując w ten sposób inspirujące misje oparte na wartościach.

Siła pytań!

Ważnym - o ile nie najważniejszym dziś edukacyjnym wyzwaniem, powinno być zdefiniowanie na nowo szkoły jako środowiska będącego autentycznym miejscem uczenia się uczniów. Uczenia - nie pouczania. Doświadczania, a nie odtwarzania. Przetwarzania i tworzenia, a nie reprodukowania wiedzy w transmisyjnym i archaicznym już modelu. Zmiana formy zajęć nie musi być trudna i może okazać się banalnie prosta. Prawdziwą dynamikę i skuteczność możemy osiągnąć tworząc przestrzeń dla nowej jakości pytań inspirujących uczniów do poszukiwań, spersonalizowanego uczenia, kreowania indywidualnych strategii i odpowiedzi w atmosferze współpracy, szacunku, zaangażowania i twórczej pracy.