Czy nauczyciel potrafi?

W sytuacji, kiedy uczniowie sprawnie posługują się technologią informacyjną, kształcenie kluczowych dla społeczeństwa wiedzy kompetencji jest zadaniem, które zmienia rolę nauczyciela z osoby przekazującej informacje i wiedzę, na osobę kierującą procesem ciągłego uczenia się uczniów w zespole. Wówczas stanie się on prawdziwym ekspertem w zakresie kluczowych umiejętności społeczeństwa informacyjnego. W polskim systemie edukacji zdecydowano się przyjąć pięć kompetencji kluczowych:

1. Planowanie, organizowanie i ocenianie własnego uczenia się.
2. Skuteczne porozumiewanie się w różnych sytuacjach.
3. Efektywne współdziałanie w zespole.
4. Rozwiązywanie problemów w twórczy sposób.
5. Sprawne posługiwanie komputerem i technologią informacyjną.

Cieszy fakt, że MEN ogłosiło w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego konkursy na projekty, które będą systemowo rozwijać powyższe kompetencje. Wiele dużych firm, korporacji i utworzonych w tym celu konsorcjów, wystąpiło z propozycjami zrealizowania projektów, które ucznia czynią bezpośrednim beneficjentem. Chciałbym, aby przy okazji stworzyć narzędzia, które pozwolą ocenić skuteczność programów. Być może następne badania PISA dowiodą wartości projektów, które czekają obecnie na ocenę komisji kwalifikacyjnych MEN. Powtarzam już jak mantrę, że model szkoły z organizacją lekcji oparty na modelu fabryki wyczerpał się. Im szybciej uda nam się stworzyć warunki do budowania nowego typu edukacji, która swoją filozofię opiera na założeniu, że przewagę na rynku zdobędziemy, kiedy wyszukiwanie, przetwarzanie i upowszechnianie informacji stanie się naszą kluczową kompetencją. W jaki sposób zorganizować proces edukacyjny, który wdroży to założenie w praktyce.

... i złe wiadomości

Przedstawiciele pokolenia „Y” nie mają szacunku dla prywatności. Zostali wychowani w świecie programów typu reality show, takich jak Big Brother. Uważają, że prywatność to zbędna fanaberia.

Ponieważ byli od dziecka prowadzeni przez rodziców, brak im umiejętności samodzielnego podejmowania decyzji. Rodzice planowali ich życie w najmniejszych szczegółach. Teraz oczekują tego od pracodawcy. Pracodawca powinien więc przejąć rolę matki, okazując troskę, wyznaczając cele i pomagając w rozwoju zawodowym.

Wysuwają nierealistyczne oczekiwania. Przedstawiciele pokolenia Y uważają, że „mogą zmienić cały świat w ciągu pierwszego dnia pracy”. Zostali wychowani na narcyzów, a konfrontacja z rzeczywistością jest dla nich wielkim przeżyciem.

Brakuje im cierpliwości. Zostali wychowani w środowisku, gdzie każde działanie jest natychmiast wynagradzane. Nie wiedzą, co znaczy czekać 30 dni na otwarcie rachunku bankowego, a 2 lata na kupno samochodu za talon itd.

Charakteryzuje ich niższa etyka pracy.

Czasami brakuje im umiejętności interpersonalnych, popełniają błędy gramatyczne, nie wiedzą jak prowadzić konwersację. Trudniej im rozwiązywać codzienne konflikty. Często nie potrafią napisać listu, ponieważ na co dzień komunikują się sms-ami.

Powstaje przepaść między uczniami i nauczycielami w zakresie stosowania i używania technologii ICT. Nauczyciele nie mogą już konkurować z informacją i wiedzą zawartą w Internecie. Coraz częściej uczniowie posiadają bardziej aktualne niż te, które prezentuje na lekcji nauczyciel. Do tego uczniowie posługują się sprawniej językiem angielskim, znajomość drugiego języka obcego staje się coraz powszechniejsza. Nauczyciele mogą w łatwy sposób stracić swój autorytet, są coraz bardziej sfrustrowani, odczuwają ogromny dystans, który dzieli ich do kompetencji cyfrowych uczniów. Ale znajomość ICT to nie wszystko! Przed nauczycielami w szkole stoi kolejne nowe wzywania. Mogą oni m.in. pomóc uczniom w ocenie wartości informacji, mogą wskazać sposoby jej wartościowania, stworzyć warunki do rozwijania umiejętności tworzenia na jej podstawie nowej wiedzy. Nauczyciel może być osobą ułatwiającą uczniom pracy ze stresem, motywować go do pracy, pomóc rozpoznać uczniowi jego strategię uczenia się i nauczyć go ja wykorzystywać w codziennej praktyce. Może być doradcą w jego karierze naukowej i zawodowej. Wierzę, że niebawem nauczyciel stanie się dla rodziców najważniejszym ekspertem od uczenia się wykorzystując najnowsze osiągnięcia w pracy mózgu. Warto o tym pamiętać już dziś przygotowując nauczycieli do nowej roli. Więcej można przeczytać w publikacji Edukacja dla modernizacji i rozwoju przygotowana pod kierunkiem dra Jana A. Fazlagicia

Dobre wiadomości...

Coraz więcej mówi się dziś o nowym pokoleniu. W przeciwieństwie do grupy osób, do których często należą również nauczyciele, pokolenie to wyróżniają charakterystyczne zachowania. Dla pokolenia młodych ludzi język cyfrowy jest naturalnym językiem, którym się posługują. Natomiast nauczyciele w dużej mierze musieli tego języka się nauczyć. Również ja uczyłem się obsługi komputera będąc już nauczycielem z 10 letnim stażem Nie jest to dla mnie „naturalny” język, ale „drugi”, który opanowałem gorzej i na pewno nie potrafię się nim posługiwać tak sprawnie, jak młode pokolenie. Na potrzeby publikacji pt. Edukacja dla modernizacji i rozwoju utworzone zostało poniższe zestawienie:

Dobre wiadomości
Przedstawiciele pokolenia „Y” posiadają wiele umiejętności, których nauczyli się często poza szkołą, a które są cenne dla potencjalnych pracodawców: znają się na komputerach. „Potrafią odnaleźć informacje, o których istnieniu nawet nie wiedzą” (inna sprawa, że często nie wiedzą, co z tymi informacjami zrobić).

Są świetnie przygotowani do poruszania się w obszarach związanych z gospodarką globalną i różnorodnością kulturową,

Lepiej radzą sobie z pracą zespołową niż młodzież urodzona w latach 70. Oceniają siebie samych w stosunku do rówieśników, tworzą społeczności i często się ze sobą komunikują.

Potrafią wykonywać wiele zadań w tym samym czasie (90 proc. badanych osób, w wieku 18-24 lat uważa, że słuchanie iPoda w czasie pracy zwiększa ich produktywność). Młodzież odczuwa nudę, jeśli brakuje im ciągłego strumienia bodźców w postaci muzyki i obrazu.