Trzy wyzwania w wychowaniu, o których nie wolno dziś milczeć

Komentarze, który pojawił się na Facebooku pod moim artykułem "Nowe przebudzenie szkoły", zainspirował mnie do zatrzymania się, zadania sobie nowych pytań i refleksji nad miejscem oraz rolą cyfrowego świata w wychowaniu.

Od narzędzia do partnera – poziomy interakcji z AI

Coraz wyraźniej dostrzegamy, że wraz z rozwojem generatywnych modeli sztucznej inteligencji, AI przestaje być jedynie narzędziem do wyszukiwania informacji. Staje się partnerem w procesie poznawania świata – towarzyszem myślenia, prowokatorem pytań, współautorem refleksji. Model IALE (Intentionally AI-Linked Education)*, nad którym pracuję, wyrasta z tej właśnie perspektywy. Zakłada świadomą, odpowiedzialną i krytyczną współpracę człowieka z AI – nie w funkcji zautomatyzowanego pomocnika, lecz jako elementu procesu edukacyjnego, który może wspierać dialog, wzmacniać refleksję i poszerzać horyzonty.

Między pedagogiką towarzyszenia a pedagogiką prowadzenia. Uzupełnienie do artykułu „Nowe przebudzenie szkoły”

Coraz częściej nauczyciele mówią, że rzeczywistość szkolna staje się nie tylko poznawczo wymagająca, ale i głęboko obciążająca emocjonalnie. Nie chodzi już wyłącznie o program, treści, ocenianie czy wszechobecną biurokrację. W centrum pozostaje codzienne zmaganie się z postawami uczniów, napięciami relacyjnymi i rosnącym poczuciem, że dotychczasowe sposoby reagowania nie wystarczają.

Nowe przebudzenie szkoły – o odwadze nauczyciela, który wymaga

Inspiracją do tego artykułu stał się esej Nowe przebudzenie Ameryki* autorstwa Sama Presslera i Pete’a Davisa, opublikowany w newsletterze Connective Tissue. Tekst ten zyskał szeroki rezonans, między innymi za sprawą rekomendacji Jonathana Haidta – psychologa i badacza wpływu technologii na zdrowie psychiczne młodzieży, autora głośnej książki Niespokojne pokolenie (The Anxious Generation). W swoim wprowadzeniu do wspomnianego eseju Haidt wraz z Zachem Rauschem przypominają, że poza diagnozą kryzysu potrzebujemy dziś także opowieści o odnowie, o wspólnocie, zaufaniu i wychowaniu rozumu oraz woli – także w szkołach. 

Dialog poznawczy jako pogłębiona forma partnerstwa IALE

Inspiracją do napisania tego tekstu była lektura eseju Sama Presslera i Pete’a Davisa „Nowe amerykańskie przebudzenie”*, w którym autorzy wzywają do odnowy społecznej opartej na wspólnocie, sensie i duchowości działania. Ich refleksja o potrzebie odzyskania głębi relacji i znaczenia w świecie zdominowanym przez technologię pobudziła mnie do postawienia pytania, czy model IALE może być odpowiedzią nie tylko dydaktyczną, ale także kulturową? I czy relacja człowiek–AI może stać się przestrzenią dialogu o sens, a nie tylko optymalizacji poznania? Ten tekst jest próbą odpowiedzi właśnie na te pytania.

IALE w praktyce: od rozmowy do współpracy.

W ostatnich miesiącach coraz wyraźniej widać, że sztuczna inteligencja przestaje być jedynie narzędziem wspierającym nauczycieli. Staje się ona aktywnym partnerem poznawczym, współtwórcą treści, katalizatorem myślenia. Pisałem o tym we wcześniejszym artykule „AI już nie tylko słucha – teraz też pracuje z nami”. Te doświadczenia – inspirujące i obiecujące – wymagają jednak refleksji, czy rozumiemy, z jaką technologią pracujemy? W polskich szkołach i na uczelniach pojawiają się pierwsze próby pracy z AI, ale nadal brakuje spójnego języka, który pozwalałby opisać edukacyjne konsekwencje tej współpracy.