Racjonalność instrumentalna a rozum komunikacyjny. Wyzwania dla współczesnej edukacji

Współczesna edukacja stoi na rozdrożu. Od dawna i coraz głośniej mówi się, że jej dotychczasowy model się wyczerpał, ukazując archaiczność i pilną potrzebę redefinicji. Pod presją oczekiwań społecznych, politycznych i ekonomicznych pierwotne cele edukacji, takie jak wsparcie indywidualnego rozwoju ucznia, autonomia czy personalizacja nauczania, są często redukowane do dążenia do mierzalnych wyników. W tym kontekście zyskuje na znaczeniu refleksja nad dwoma przeciwstawnymi modelami racjonalności: instrumentalną, związaną z efektywnością i technicznymi aspektami edukacji, oraz komunikacyjną, podkreślającą znaczenie dialogu i wzajemnego zrozumienia. Geneza tych pojęć sięga prac klasyków filozofii i teorii społecznej, takich jak Jürgen Habermas, który rozwinął koncepcję rozumu komunikacyjnego, oraz tradycji myśli oświeceniowej, na której opiera się racjonalność instrumentalna.

Myślenie wolne i szybkie w praktyce edukacyjnej. Zastosowanie koncepcji Daniela Kahnemana

Od lat w edukacji stosowane są różnorodne koncepcje i modele zarządzania wywodzące się z biznesu. Wprowadzenie tych zasad do szkół pozwala na poprawę jakości nauczania, ale też lepsze ich funkcjonowanie. Jednym z pierwszych w edukacji wdrożonych w Polsce rozwiązań z praktyki biznesu był w latach 90-tych XX wieku model TQM, popularyzowany między innymi przez Johna Jay Bostingla, amerykańskiego eksperta w tej dziedzinie. Jego książka „Szkoły jakości. Wprowadzenie do Total Quality Management w edukacji” dostarczyła wówczas ważnych przykładów zastosowania zasad zarządzania jakością w szkole. Również koncepcje biznesowe Stephena R. Covera, Petera Druckera, Toma Petersa, Petera Senge czy Simona Sineka i inne stały się inspiracjami dla wielu rozwiązań stosowanych w praktyce edukacyjnej. 

Od prototypu do sukcesu – jak Słupsk kształci liderów nowoczesnej oświaty

Poszukując nowych rozwiązań dydaktyczno-wychowawczych, które byłyby odpowiedzią na problemy dzisiejszych szkół, oraz w celu nadania większego sensu pracy nauczycieli i zaprojektowania uczniom znaczących doświadczeń, pozwalających im odczuwać satysfakcję z własnego rozwoju, grupa dyrektorów, szkolnych liderów i nauczycieli akademickich zainicjowała stworzenie programu studiów podyplomowych, który przygotowuje do przeprowadzenia transformacji słupskiej edukacji. Program ten może pomóc zdefiniować na nowo rolę edukacji w słupskich szkołach w trzech kluczowych obszarach działań: kształcenia, wychowania i organizacji. Odpowiedzią na te potrzeby jest program studiów podyplomowych Edukacja Nowej Generacji, zrealizowany przez Uniwersytet Pomorski w Słupsku we współpracy z Urzędem Miasta Słupsk oraz firmą iSpot Apple Authorised Education Specialist. Program ten łączy teorię z praktyką, wprowadzając innowacje do polskiej edukacji i wspierając transformację placówek oświatowych.