Poszukując nowych rozwiązań dydaktyczno-wychowawczych, które byłyby odpowiedzią na problemy dzisiejszych szkół, oraz w celu nadania większego sensu pracy nauczycieli i zaprojektowania uczniom znaczących doświadczeń, pozwalających im odczuwać satysfakcję z własnego rozwoju, grupa dyrektorów, szkolnych liderów i nauczycieli akademickich zainicjowała stworzenie programu studiów podyplomowych, który przygotowuje do przeprowadzenia transformacji słupskiej edukacji. Program ten może pomóc zdefiniować na nowo rolę edukacji w słupskich szkołach w trzech kluczowych obszarach działań: kształcenia, wychowania i organizacji. Odpowiedzią na te potrzeby jest program studiów podyplomowych Edukacja Nowej Generacji, zrealizowany przez Uniwersytet Pomorski w Słupsku we współpracy z Urzędem Miasta Słupsk oraz firmą iSpot Apple Authorised Education Specialist. Program ten łączy teorię z praktyką, wprowadzając innowacje do polskiej edukacji i wspierając transformację placówek oświatowych.
Dynamika zmian społecznych i technologicznych wymaga od liderów edukacji nie tylko znajomości nowoczesnych narzędzi, ale też zdolności do adaptacji oraz kreatywnego podejścia do problemów. Program Edukacja Nowej Generacji odpowiada na te potrzeby, dostarczając kompleksowych rozwiązań dla dyrektorów i nauczycieli, którzy chcą wyznaczać nowe standardy w oświacie. Jednym z kluczowych elementów w budowaniu strategii transformacji słupskich szkół jest wykorzystanie metody Design Thinking – podejścia, które stawia na zrozumienie potrzeb użytkowników, interdyscyplinarne współdziałanie oraz eksperymentowanie. Proces projektowania programu studiów rozpoczął się w 2017 roku. Prace nad szczegółowymi treściami i innowacyjnymi formami trwał 1,5 roku i obejmował intensywne sesje kreatywne z udziałem dyrektorów szkół, ekspertów technologicznych oraz specjalistów z dziedziny edukacji. Efektem tych prac stał się prototyp innowacyjnego, pilotażowego programu studiów, dostosowanego do specyfiki słupskich placówek edukacyjnych. Pierwsza edycja studiów rozpoczęła się w 2019 roku, lecz z powodu pandemii COVID-19 została przerwana na pół roku w 2020.
Wizyty studyjne w takich miejscach jak Centrum Edukacji i Sportu w Mysiadle, Budząca się szkoła w Berlinie czy ESSA Academy w Manchesterze oraz w kilku szkołach w Londynie, pozwoliły twórcom programu czerpać inspiracje z najlepszych światowych praktyk. To pokazuje, jak ważne jest łączenie wiedzy lokalnej z globalnym kontekstem. Tego rodzaju wymiana doświadczeń pozwala nie tylko na wprowadzenie nowoczesnych rozwiązań, ale także na adaptację sprawdzonych modeli do specyficznych potrzeb polskiego systemu edukacji.
Metoda Design Thinking, z jej naciskiem na prototypowanie i testowanie hipotez, stała się fundamentem dla twórców programu. Proces ten wymagał nie tylko kreatywności, ale również zdolności do analitycznego myślenia i otwartości na krytyczne spojrzenie na własne propozycje. To podejście sprawia, że program Edukacja Nowej Generacji jest w pełni dopasowany do współczesnych wyzwań oświatowych.
Dyrektorzy szkół podstawowych w Słupsku - przygotowanie programu Edukacja Nowej Generacji
Modułowa budowa programu jako kompleksowe podejście do przywództwa i edukacji składa się z pięciu kluczowych kategorii istotnych dla prawidłowego procesu rozwoju kompetencji niezbędnych w prawidłowym kierowaniu i zarządzaniu szkołą. W tym celu wykorzystano model Education Strategic Planning*, który opiera się na integracji wizji rozwoju szkoły, infrastruktury, w tym technologicznej, kształtowania kompetencji cyfrowych, kierowania zmianą oraz tworzenia elastycznego środowiska edukacyjnego i monitorowania i ewaluacji całego procesu. Nie mam mowy o sukcesie i pełnym wykorzystaniu potencjału szkoły, jeżeli nie zadba się o rozwój wszystkich zdefiniowanych modułów. Zaniedbanie w jakimkolwiek z nich sprawi, że szkoły nie wykorzystuje w pełni swojego potencjału i sukces jej rozwoju nie może być pełny i satysfakcjonujący. Ten model wspiera holistyczne podejście do rozwoju placówek edukacyjnych i wprowadza spójne, praktyczne narzędzia, umożliwiające skuteczną transformację oświaty. Oto jak wygląda modułowa struktura programu:
Moduł I. Przywództwo z wizją – budowanie kompetencji przywódczych, zarządzanie zespołami oraz planowanie strategii rozwoju placówek. Moduł ten obejmuje nie tylko teoretyczne podstawy zarządzania, ale także praktyczne narzędzia wspierające liderów w codziennych wyzwaniach. Nauczyciele zyskują umiejętności skutecznego komunikowania wizji, motywowania zespołów oraz wdrażania zmian w sposób przemyślany i zorientowany na długoterminowy rozwój.
Moduł II. Innowacyjne uczenie się i nauczanie – wprowadzenie nowoczesnych metod prącym, modeli dydaktycznych i wykorzystanie zasobów cyfrowych. Uczestnicy uczą się, jak projektować lekcje, które angażują uczniów i rozwijają ich kreatywność oraz kompetencje przyszłości. Przykłady praktyczne obejmują wykorzystanie narzędzi cyfrowych do tworzenia interaktywnych materiałów dydaktycznych i projektów edukacyjnych, które stymulują aktywność uczniów.
Moduł III. Kompetencje cyfrowe nauczyciela – rozwój umiejętności pracy z nowoczesnymi technologiami oraz znajomość aspektów prawnych. Moduł ten podkreśla, jak ważne jest bezpieczeństwo danych i etyka w pracy z technologiami edukacyjnymi. Nauczyciele otrzymują wskazówki dotyczące ochrony prywatności uczniów w środowisku cyfrowym oraz poznają narzędzia ułatwiające zarządzanie treściami edukacyjnymi online.
Moduł IV. Badanie i ewaluacja procesów dydaktycznych – narzędzia i techniki ewaluacji procesów edukacyjnych. Dzięki temu modułowi uczestnicy potrafią analizować skuteczność wdrażanych innowacji i dokonywać odpowiednich modyfikacji. Praktyczne ćwiczenia obejmują opracowywanie ankiet ewaluacyjnych, analizę wyników oraz formułowanie wniosków pozwalających na doskonalenie metod nauczania.
Moduł V .Elastyczne środowisko edukacyjne – projektowanie przestrzeni edukacyjnych wspierających proces uczenia się. Uczestnicy dowiadują się, jak przestrzeń może wpływać na motywację i efektywność pracy uczniów. Moduł dostarcza przykładów reorganizacji sal lekcyjnych, tak aby wspierały one współpracę, elastyczność i kreatywność uczniów, z uwzględnieniem nowoczesnych rozwiązań aranżacyjnych.
Każdy z modułów prowadzi zespół mentorów, moderatorów i ekspertów, w tym specjalistów z firm technologicznych. Połączenie wiedzy teoretycznej z praktyką (wizyty studyjne, warsztaty) daje uczestnikom możliwość natychmiastowego zastosowania zdobytych umiejętności w swojej pracy. Program oferuje różnorodne formy pracy, takie jak warsztaty interaktywne, otwarte debaty, panele dyskusyjne oraz sesje online z zagranicznymi i polskimi ekspertami. Warsztaty są szczególnie cenione przez uczestników za możliwość wymiany doświadczeń i pracy nad realnymi wyzwaniami.
Rezultaty i perspektywy
Dotychczas odbyły się trzy edycje programu. Pierwsza była skierowana do dyrektorów słupskich szkół i autorów programu. Celem było przede wszystkim przetestowanie prototypu programu i uwzględnienie uwag w kolejnych edycjach studiów. Następną grupą byli nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej, a w trzeciej nauczyciele uczący w klasach 4-8. W ten sposób każda z grup z poszczególnych edycji mogła nie tylko odnieść się do strategii transformacji przygotowanej przez dyrektorów, ale także wzbogacić ją o innowacyjne rozwiązania wspierające procesy dydaktyczne i organizacyjne, dostosowane do wymagań współczesnego świata. ją o treści szczegółowe z kolejnych etapów kształcenia. Obecnie trwają przygotowania do uruchomienia w roku 2025 kolejnej edycji, w której wezmą udział dyrektorzy i liderzy szkół ponadpodstawowych. Nowością w nowej edycji programu jest integracja rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji z dotychczasowymi modelami dydaktycznymi oraz organizacją pracy w słupskich szkołach.
Kluczowym celem realizowanego programu jest opracowanie przez uczestników kolejnych edycji indywidualnych strategii transformacji swoich placówek edukacyjnych**. Program wspiera rozwój innowacyjnych rozwiązań w każdej ze słupskich szkół, kształcąc liderów, którzy mogą wpływać na jakość nauczania oraz efektywność organizacyjną. Każda strategia powstająca w ramach programu uwzględnia specyfikę lokalnych uwarunkowań. Zapewnia to skuteczność i trwałość zaprojektowanych wcześniej zmian. Ich stopień zaawansowania zależy od potencjału pojedynczej placówki, przygotowania kadry i jej gotowości do rozwijania własnego warsztatu pracy, ale też samej bazy dydaktycznej - jej wyposażenia i wykorzystania przestrzeni szkolnej dla nowych rozwiązań dydaktycznych. W ten sposób powstała mapa różnorodnych propozycji edukacyjnych, które wyróżniają poszczególne szkoły. Od tych nastawionych na rozwój talentów artystycznych, poprzez szkoły skoncentrowane na integrację dydaktyki z technologią cyfrową, aż po szkoły skupiające się na naukach ścisłych, czy też humanistycznych. Są szkoły, które swoje programy wychowawcze rozwijają wokół edukacji morskiej, artystycznej, technicznej i wspierającej indywidualne potrzeby edukacyjne. Program Edukacja Nowej Generacji oferuje również możliwość budowania sieci współpracy między uczestnikami. Tworzenie relacji zawodowych, dzielenie się doświadczeniami oraz wspólne rozwiązywanie problemów wzmacnia potencjał innowacyjny całego systemu edukacji. To wszystko składa się na wyjątkowo zróżnicowany, ale wewnętrznie spójny obraz słupskiej edukacji.
Studia Edukacja Nowej Generacji***. to inicjatywa, która może stać się wzorem dla innych regionów Polski, pokazując, że inwestowanie w liderów oświaty jest kluczowe dla rozwoju nowoczesnej edukacji. Uczestnicy otrzymywali z Urzędu Miasta w formie stypendiów pełne sfinansowanie rocznych studiów, co pozwoliło im skupić się na tworzeniu nowoczesnych strategii transformacji edukacyjnej. Wyniki ich pracy są w każdej edycji prezentowane podczas zajęć podsumowujących z udziałem władz miasta, uczelni oraz ekspertów. Program dowodzi, że liderzy z odpowiednim przygotowaniem mają realny wpływ na kształtowanie przyszłości edukacji, tworząc system, który nie tylko rozwija potencjał uczniów i nauczycieli, ale także skutecznie go wykorzystuje. Jego innowacyjne podejście otwiera nowe perspektywy dla edukacji w Słupsku, udowadniając, że zmiany są możliwe i realne. Przykładem może być modernizacja szkół, obejmująca zarówno tradycyjną architekturę – unowocześnienie budynków i ich przestrzeni, jak i „architekturę dydaktyczną” – projektowanie nowatorskich rozwiązań edukacyjnych, które zwiększają zaangażowanie uczniów i pomagają im dostrzec znaczenie ciągłego rozwoju osobistego. Dodatkowo, w wyniku współpracy z dyrektorami słupskich szkół opracowano koncepcję Centrum Nauki i Rozwoju Kompetencji (CNiRK). CNiRK nie jest tradycyjną instytucją, lecz platformą współpracy i wymiany doświadczeń dla podmiotów zainteresowanych podnoszeniem jakości lokalnej edukacji. Powołane w ramach Centrum laboratoria łączyć mają w sobie ideę i praktyczne działania. To sieć współpracy, ale również miejsca, w których ta współpraca się urzeczywistnia, służąc jako przestrzenie do realizacji celów CNiRK, takich jak:
- Stworzenie innowacyjnego środowiska uczenia się i nauczania.
- Wspieranie wyrównywania szans edukacyjnych.
- Rozwój indywidualnych talentów.
Program, oparty na synergii nowatorskich rozwiązań dydaktycznych, współpracy międzyszkolnej i wsparcia władz lokalnych, staje się dowodem na to, że innowacyjne myślenie i odważne działania mogą przekształcać edukację w dynamiczny system odpowiadający na potrzeby kolejnych wyzwań.
* * *
* Education Strategic Planning © 2014 Apple Inc. - model opracowany przez międzynarodowy zespół ekspertów na zlecenie firmy Apple. Program ESP był podstawą w planowaniu zmian między innymi w Zespole Szkół Publicznych w Mysiadle, w Szkole Podstawowej nr 3 w Kaliszu, w III Szkole Podstawowej STO w Gdańsku, Zespole Szkół Społecznych STO w Łodzi i jako rozwiązanie systemowe w słupskich szkołach prowadzonych przez Urząd Miejski w Słupsku.
* * W Słupsku jest 10 szkół podstawowych i 10 ponadpodstawowych (licea i technika), których organem prowadzącym jest Urząd Miasta. Oprócz nich istnieje też kilka placówek niepublicznych.
